Το «μπαλέτο» των Πλειάδων: Γιατί τα άστρα του αστερισμού του Ταύρου κάνουν πιρουέτες

Πλειάδες ή Πλειάς ή Μ45 στην Αστρονομία ονομάζεται μία «ανοικτή συστροφή» αστέρων, δηλαδή ένα ανοικτό αστρικό σμήνος, που ανήκει στον αστερισμό του Ταύρου. Από τους αστέρες του σμήνους των Πλειάδων είναι ορατοί με γυμνό μάτι μόνο έξι ή οκτώ, ενώ με το τηλεσκόπιο αποκαλύπτεται ότι το σμήνος αποτελείται από 2.500 περίπου αστέρες μέχρι του 17ου μεγέθους.

 

Σαν χορευτές σε κοσμικό μπαλέτο, τα άστρα του σμήνους των Πλειάδων 445 έτη φωτός από τη Γη κάνουν πιρουέτες

Οι λαμπρότεροι από αυτούς έχουν ιδιαίτερα ονόματα και είναι οι κόρες του Άτλαντος και της Πλειόνης:

 

Αλκυόνη, Μαία, Μερόπη, Ηλέκτρα, Πλειόνη, Κελαινώ, Ταϋγέτη και Στερόπη.

 

Πρόκειται για θερμά μπλε άστρα.

Περιβάλλονται από διάχυτη νεφελώδη ύλη που καλείται συνολικά «νεφέλωμα των Πλειάδων».

 

Οι Πλειάδες απέχουν από τη Γη περίπου 440 ως 480 έτη φωτός. Πιθανολογείται να υπάρχουν εδώ και 100 εκατομμύρια έτη και να προέρχονται από άλλα άστρα που προϋπήρξαν εδώ και 250 εκατομμύρια έτη. Είναι εμφανείς στο βόρειο ημισφαίριο τον χειμώνα και στο νότιο το καλοκαίρι.

 

Τα ονόματά τους δόθηκαν από τις επτά Πλειάδες από την Ελληνική μυθολογία.

 

Η περιστροφή τους γύρω από τον εαυτό τους γίνεται όμως με διαφορετικές ταχύτητες για κάθε άστρο, τις οποίες για πρώτη φορά αποκάλυψαν οι παρατηρήσεις με τη βοήθεια του αμερικανικού διαστημικού τηλεσκοπίου «Κέπλερ».

 

Το «Κέπλερ», αφότου (το 2013) έπαψε να είναι «κυνηγός» εξωπλανητών, έχει στραφεί πια σε άλλα ουράνια σώματα, στο πλαίσιο της δεύτερης φάσης της αποστολής του μετά το 2014, γνωστής ως Κ2. Βοήθησε, έτσι, να δημιουργηθεί ο πληρέστερος μέχρι σήμερα κατάλογος των περιόδων περιστροφής των άστρων των Πλειάδων.

 

Οι ερευνητές της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), με επικεφαλής την Λουίζα Ρέμπουλ του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνια (Caltech), έκαναν τρεις σχετικές δημοσιεύσεις στο περιοδικό αστρονομίας «Astronomical Journal».

 

Το αστρικό σμήνος των Πλειάδων, στον αστερισμό του Ταύρου, είναι ένα από τα κοντινότερα στη Γη (απέχει μόνο 445 έτη φωτός), γι’ αυτό και είναι σχετικά εύκολο να παρατηρηθεί. Τα άστρα του έχουν μέση ηλικία 125 εκατομμυρίων ετών.

 

Το «Κέπλερ» παρατήρησε περίπου 1.000 άστρα του σμήνους επί 72 μέρες. Όπως προέκυψε, τα άστρα με τη μεγαλύτερη μάζα περιστρέφονται πιο αργά, ενώ τα μικρότερα πιο γρήγορα. Τα μεγάλα άστρα χρειάζονται μία έως 11 γήινες μέρες για μια πλήρη περιστροφή τους (η «μέρα» τους), ενώ τα μικρότερα λιγότερο από μια γήινη μέρα. Συγκριτικά, ο Ήλιος μας κάνει μια «πιρουέτα» κάθε 26 γήινες μέρες.

 

Η βασική αιτία γι’ αυτές τις διαφορές στην ταχύτητα περιστροφής είναι η διαφορετική εσωτερική δομή των άστρων. Τα μεγαλύτερα άστρα των Πλειάδων έχουν έναν τεράστιο πυρήνα, τον οποίο δεν διαθέτουν εκείνα με μικρή μάζα. Τα άστρα με πιο αργή περιστροφή θεωρούνται από τους επιστήμονες πιθανότερο να διαθέτουν κατοικήσιμους εξωπλανήτες.

 

Τώρα, οι επιστήμονες άρχισαν να αναλύουν τα στοιχεία του «Κέπλερ» για το μεγαλύτερο σε ηλικία και πιο μακρινό αστρικό σμήνος της Κυψέλης στον αστερισμό του Καρκίνου.

via